T.C. Mİllî Eğİtİm BakanlIğI
İZMİR / BERGAMA - 14 Eylül İlkokulu

Pers İmparatorluğu

(Farsçaشاهنشاهی ایران, Şehinşahı İran),

Perslerin tarihi, antik ve modern olmak üzere ikiye ayrılır ve antik dönemi Ahameniş Hanedanı ile başlar ve Sasani Hanedanığla biter, Modern dönem ise Şah İsmail´in 1501´de Tebriz’de Başlayıp, 1925 yılında Rıza Şah´ın Taht´a çıkmasıyla Pers İmparatorluğu yıkılıp yerine İran kurulmuştur.

Tarih kaynaklarında II. Sirus´un hâkimiyeti, Pers tarihinin başlangıcı olarak gösterilmektedir. Ekbatan´ı ele geçiren Sirus, sonrasında tüm Medya´ya egemen oldu. MÖ 29 Ekim 539 tarihinde Babil´i ele geçirdi ve buradaki tutsak Yahudileri salıverdi.

İmparatorluğun doruk noktası I. Darius döneminin sonuna kadar olan zaman dilimini kapsar. Bu dönemde imparatorluk 20 eyaletten oluşmaktaydı ve bunlar "satrap" denilen valiler tarafından idare edilmekteydi. Anadolu, MÖ 543-333 yılları arasında Pers hâkimiyetinde kaldı. Anadolu´ya Med hakimiyetine son vererek gelen Perslerin, Anadolu´ya kültürel etkileri bilhassa Kapadokya (Persçe: Katpatuka) üzerinden olmuştur.

Yolları yeniden düzenleyerek ihtiyaçları olan tahıl, dokuma, hayvan ve hayvan ürünlerini Anadolu´dan almışlardır. Ayrıca dünyadaki ilk posta teşkilatını kurmuşlardır.

Perslerin boğazlara egemen olması boğazlardan ekonomik gelir sağlayan İyonyalıların tepkisine neden olmuştur.

İyon şehir devletlerini Pers istilasından kurtarmak için Büyük İskender, Asya seferine çıkar. MÖ 334´te İssos ve Granikos Savaşları ile Persler yenilmiş ve Ahameniş İmparatorluğu yıkılmıştır. Böylece Helenistik Dönem başlamıştır. Tarihleri boyunca Persler, tüm Anadolu´nun yerli kültürlerine saygı göstermişlerdir.

Toplumsal Yaşam

Antik Pers toplumunda aynı sınıftan insanlar dudak dudağa öpüşerek, astlar ise üstlerinin yanağını öperek selamlaşırlardı. Devlet otoritesini temsil eden kimseler, önünde rengin eğilerek ve bel kemikleri öpülerek selamlanırdı. Topluluk içinde tükürmek, sümkürmek ve akarsuları kirletmek yasaklanmıştı. Ayrıca sokakta yemek yemek de aynı şekilde hoş karşılanmamaktaydı ve yasaktı.

Persler, 36 karakterden oluşan çivi yazısını kullanmaktaydılar. Uzaklık ölçümünde "parasang" birimi, ödemelerdeyse "talent" kullanılmaktaydı. Dinleri Mitraizm ve Zerdüştlük idi.

Paylaş Facebook  Paylaş twitter  Paylaş google  Paylaş linkedin
Yayın: 17.04.2019 - Güncelleme: 15.05.2024 10:41 - Görüntülenme: 763
  Beğen | 0  kişi beğendi