Yangının kollarından bir tanesi Katır Han’ından mermer direklere oradan da Arasta’ya geçmiştir. Bu koldan ilerleyen yangın Çukur Han, Bedesten ve Çınarlı Hamam’a kadar uzanmıştır. Diğer bir kol Acem Hanı’ndan çarşı içinde Hacı Hakim Camii ile Karadut dibine ve Yeni Camii’ye kadar ulaşmıştır. Üçüncü yangın kolu ise Roma dönemi tonozlarının üzerinde yer alan “Ne Yerde Ne Gökte Mahallesi” ni sararak Kızıl Avlu’ya kadar ulaşmıştır.

Yangının birkaç koldan ilerlemesi ve rüzgardan dolayı hızlı olması sebebiyle önüne geçilememiş, çarşıda ve mahallede bulunan ahşap ağırlıklı yapıların çoğunu tamamen yok etmiştir. Paşaoğlu ve Karaosmanoğlu gibi ailelere ait büyük konaklardan bu yangında tamamen yok olmuşlardır. Bedesten, hamamlar, hanlar ve camiler gibi taştan yapılmış olan binalar yangını kesintiye uğratmış ve insanlar yangından kaçırabildikleri mallarını bu yapılara saklayarak bir kısmını kurtarabilmişlerdir. Yangın mahalleden aşağı şehre doğru ilerlediğinden ve bu bölgede çarşı alanı olduğundan insan kaybı en az düzeyde olmuştur.

Diğer taraftan yangının çarşıda yarattığı maddi kayıplardan dolayı Bergama’da yaşanan kıtlık ve çoğu yiyecek-içecek ile eşya sahiplerinin belirsizliği kentte güçlük ve sorunlara yol açmıştır. Bu sebeple kurulan bir heyet, müftü Osman Efendi önderliğinde kalan yiyecek ve eşyaların kaybedenlere orantılı olarak bölünmesinde rol almışlar ve halkın da hem fikir olmasıyla ihtiyaç sahiplerine destek sağlanmıştır.

Yangında yaklaşık olarak dört yüz civarında dükkân, iki yüz civarında ev ve Pamuk Han isimli büyük bir konaklama yapısının yandığı bilinmektedir. Sel baskınından on iki sene sonra yaşanan bu olay Bergama için büyük felaketlerden bir tanesi olmuştur. Büyük yangından sonra harap duruma düşen Acem ve Katır Hanlarını, Karaosmanzade Bergama Müdürü Ömer Bey’in, 1857 yılında yeniden yaptırmış olduğu, kapılarının üzerindeki yazılı taşlardan anlaşılmaktadır.

Kaynaklar:

O. Bayatlı, “Büyük Yangın”, II Bergama’da Yakın Tarih, 2016, s: 142-143